Những năm gần đây vấn đề môi trường ngày càng trở nên cấp thiết hơn. Vì lẽ đó, bên cạnh các chiến dịch vận động bảo vệ hệ sinh thái, vật liệu bền vững eco-friendly cũng dần được đưa vào sử dụng rộng rãi trên thế giới. Và nổi bật trong số đó, ta có bần (cork) cũng như các sản phẩm bần.
Khám phá về bần (cork)
Bần (tên tiếng Anh cork) là vật liệu bắt nguồn ở vùng Địa Trung Hải, được khai thác từ vỏ cây sồi (Quercus suber) sinh sôi phát triển tại đây. Nhờ vào cấu trúc ô chất tạo nên từ các tế bào chứa khí mà bần có cho mình một mạng lưới chất rỗng giúp loại vật liệu này vừa nhẹ, đàn hồi vừa chống cháy và không thấm nước. Bởi có nguồn gốc thiên nhiên, thân thiện với môi trường, bần còn được đưa vào sử dụng rộng rãi trong sản xuất đa dạng sản phẩm eco-friendly.
Điều gì khiến bần trở thành tài nguyên bền vững hàng đầu?
Hỗ trợ sự đa dạng sinh thái
Rừng bần là mái nhà của muôn loài từ côn trùng, chim chóc, các động vật nhỏ cho đến cả động vật có nguy cơ tuyệt chủng cao như Linh miêu Iberia và khỉ Barbary. Rừng bần không chỉ đem lại nét xanh cho trái đất mà đồng thời góp phần xây dựng, duy trì sự đa dạng sinh thái đồng thời thúc đẩy đa dạng sinh học.
Màn chắn bảo vệ
Địa Trung Hải vẫn đang đối diện với vấn đề sa mạc hóa suốt thời gian qua. Song, nhờ khả năng hấp thụ nước mưa rồi giải phóng xuống đất của cây sồi bần, tình trạng xói mòn đất, lũ lụt đã giảm đi đáng kể. Thêm vào đó, cây sồi bần còn có thể giúp bổ sung nguồn dự trữ nước ngầm cũng như điều hòa chất lượng nước.
Tài nguyên tái tạo
Cây sồi bần sở hữu năng lực tái tạo tuyệt vời. Loại cây này tự sản sinh ra những tế bào sống để tạo thành lớp vỏ mới tích tụ trên thân. Nói cách khác, nếu bần được thu hoạch một cách đúng đắn, cây sồi bần sẽ không chết và ta sẽ lại có một lớp vỏ mới sau thời gian 9-12 năm. Chính vì vừa không ảnh hưởng cây mà vừa đảm bảo thời gian khai thác đều đặn, bần được công nhận là nguồn tài nguyên tái tạo và bền vững thông dụng nhất hiện nay.
Ít tác động môi trường
Khác với việc khai thác tài nguyên hóa thạch hay chế tạo các sản phẩm nhựa, quy trình xử lý bần lại tương đối đơn giản, không cầu kỳ rắc rối hay đòi hỏi quá nhiều công đoạn. Điều này giúp tiết kiệm tối đa nguồn tài nguyên năng lượng cần dùng và đồng thời hạn chế hoàn toàn hóa chất trong quá trình sản xuất.
Không dừng lại ở đó, vật liệu bần còn “ghi điểm” với tính năng tái sử dụng cao. Thay vì sử dụng tài nguyên tạo ra một sản phẩm mới, ta có thể tái chế lại các sản phẩm từ bần để giảm thiểu lượng chất thải ra môi trường. Điển hình như nghiền nhỏ sản phẩm bần rồi sử dụng chúng làm vật liệu cách nhiệt hoặc đơn giản hơn, chất cải tạo cung cấp dinh dưỡng cho đất đai.
Cô lập carbon
Một trong những đặc tính nổi trội, thân thiện môi trường nhất của bần là khả năng cô lập carbon, khí thải chính gây hiệu ứng nhà kính, biến đổi khí hậu. Trong bần chứa một hàm lượng cao chất sáp suberin – tác nhân giúp cô lập carbon tự nhiên. Nhờ thế, bần giống chiếc máy lọc không khí có nguồn gốc thiên nhiên, giữ cho carbon dioxide tách khỏi khí quyển, mang lại cho chúng ta một bầu không khí sạch sẽ, trong lành.
Ứng dụng vật liệu bần vào cuộc sống
Sở hữu nhiều lợi thế như vậy, đương nhiên bần được các doanh nghiệp ứng dụng tạo ra không ít loại sản phẩm, tiêu biểu như:
Vải cork
Bần sau khi thu hoạch sẽ được sấy khô, xẻ thành những miếng mỏng rồi trải qua một vài quy trình xử lý để tạo nên vải cork. Vải cork sở hữu đầy đủ các tính năng của vật liệu bần, từ chống thấm nước, cách nhiệt, chống cháy đến độ bền cao, sử dụng thời gian dài mà không lo bị mài mòn. Đặc biệt hơn, loại vải này còn tương đối nhẹ và mềm mại. Có lẽ vì vậy, vải cork thường được dùng trong sản xuất túi xách, quần áo, đồ chơi cho trẻ em. Đây cũng là vật liệu tạo nên vô số thiết kế nội thất chất lượng cao như rèm cửa, lót sàn, bọc ghế sofa,…
Đế giày dép
Bên cạnh quần áo, người ta còn dùng bần làm miếng lót giày và đế giày do vật liệu này có khả năng uốn cong theo đường bàn chân, đem đến cảm giác thoải mái cho người mang. Do đặc tính chống va đập và sở hữu độ đàn hồi cao, những đôi giày thể thao có đế làm từ bần sẽ không tạo quá nhiều áp lực lên chân đồng thời có khả nang7 giảm chấn động một cách nhất định.
Vật liệu xây dựng
Nói về những ứng dụng nổi bật và thông dụng nhất của bần thì ta ắt hẳn không thể bỏ qua lĩnh vực xây dựng. Bởi sở hữu tính năng chống cháy, chống thấm nước nên chẳng lạ gì khi bần được chọn làm vật liệu cách nhiệt cho mái nhà, tường trong và ngoài hoặc kết hợp thêm ván ép, vôi để nâng cao độ hoàn thiện cấu trúc của các vật liệu này.
Có nguồn gốc từ gỗ (vỏ cây sồi), bần mang theo một nét đẹp mộc mạc, đậm chất thiên nhiên nhưng không kém phần độc đáo. Do thế, bần cũng là lựa chọn tuyệt vời trong việc ốp tường hay sản xuất nội thất. Điều này giúp thiết kế ngôi nhà gần gũi hơn với môi trường xanh và góp phần hạn chế rác thải khó phân hủy như xi măng.
Kết luận
Hiếm có một chất liệu eco-friendly nào vượt qua được bần trong những lợi ích chất liệu này đem lại cho đời sống con người và môi trường. Nói đúng hơn, bần giống một viên ngọc quý. Chất liệu bền vững này dẫn dắt bạn hòa mình vào thiên nhiên nhưng vẫn đảm bảo được an toàn và chất lượng cuộc sống cho bạn và những người thân yêu.