Nếu đang tìm hiểu về những sản phẩm eco-friendly thì hẳn bạn đã không ít lần nghe qua thuật ngữ biodegradable. Đây là một trong những tiêu chí quan trọng dùng đánh giá sản phẩm có thực sự thân thiện môi trường hay không. Và trong bài viết sau, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu sâu hơn về thuật ngữ biodegradable này.
Định nghĩa biodegradable
Biodegradable hay còn gọi phân hủy sinh học là từ dùng để chỉ một loại vật liệu có khả năng phân hủy trong môi trường tự nhiên khi chịu tác động từ vi sinh vật như vi khuẩn, nấm hoặc tảo. Quá trình này sẽ phân giải và biến vật liệu ấy thành nước, CO2 cùng các khoáng chất không gây hại cho môi trường. Trái ngược hoàn toàn với các vật liệu nhựa, vốn luôn để lại vi nhựa hoặc chất độc hại sau phân hủy.
Phân hủy sinh học diễn ra như thế nào?
Điều kiện xảy ra phân hủy sinh học
Do mỗi loại vật liệu phân hủy sinh học đều mang đặc tính và cấu trúc riêng biệt nên quá trình phân hủy cũng không giống nhau hoàn toàn. Song, quá trình ấy sẽ luôn xoay quanh bốn điều kiện chính:
_ Độ ẩm: Nước là cầu nối vận chuyển giữa vi sinh vật và các tế bào để truyền tải chất dinh dưỡng, enzyme bên trong vật liệu. Vậy nên, độ ẩm là vô cùng cần thiết cho việc giúp hoạt động của vi sinh vật lưu thông hiệu quả.
_ Khí oxy: Một lượng khí oxy vừa phải (không thấp hơn 10%) có thể tạo ra CO2, nước trong quá trình phân hủy sinh học. Nhưng nếu không có khí oxy, quá trình này sẽ sản sinh metan CH4 gây hiệu ứng nhà kính.
_ Nhiệt độ: Nhiệt độ càng nóng, tốc độ phân hủy sinh học diễn ra càng nhanh. Thêm vào đó, ta còn có một vài loại chất liệu chỉ phân hủy được trong một độ nóng nhất định.
_ Độ pH và chất dinh dưỡng: Độ pH (độ axit và kiềm) lẫn chất dinh dưỡng ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sống của các vi sinh vật – tác nhân chính đứng sau phân hủy sinh học – nên cũng ảnh hưởng nhất định đến tốc độ diễn ra quá trình này.
Phân hủy sinh học mất bao lâu?
Do tốc độ phân hủy sinh học phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện môi trường nên nếu ta có thể tạo ra một môi trường lý tưởng cho vi sinh vật phát triển, quá trình này chỉ mất khoảng một vài tháng. Tuy nhiên, trong điều kiện bất lợi, phân hủy sinh học vẫn sẽ xảy ra nhưng phải tốn thời gian gấp nhiều lần, thậm chí lên đến hàng chục năm.
Quy trình hoạt động
Lực hấp dẫn thu hút vi sinh vật
Những vật liệu phân hủy sinh học được thiết kế để trở thành nguồn thức ăn tiềm năng (cung cấp carbon và năng lượng) cho vi sinh vật phát triển. Khi vi sinh vật nhận ra điều đó, chúng bị thu hút bám vào bề mặt các vật liệu này, bắt đầu sinh sôi tạo thành mảng sinh học.
Sản xuất enzyme để phân hủy
Lúc đã có mảng sinh học, vi sinh vật sẽ tiết ra các enzyme đặc hiệu. Enzyme này hoạt động và phá hủy liên kết polyme phức tạp, làm xói mòn, phân hủy dần vật liệu sinh học. Trong khi đó, sản phẩm nhựa vốn không được thiết kế để “thân thiện” với vi sinh vật nên chúng không thể dễ dàng phát hủy liên kết polyme trong sản phẩm, dẫn đến việc những sản phẩm này phải mất hàng trăm năm phân hủy.
Phân mảnh và đồng hóa
Thời điểm liên kết polyme bị phá hủy, vật liệu sẽ bị phân hủy từ từ thành các mảnh nhỏ hơn mà ta gọi là phân mảnh. Tiếp đó, tùy vào chất liệu mà vi sinh vật sẽ tiếp tục tạo ra enzyme oxy hóa để khử các mảnh nhỏ này, biến chúng trở thành những chất hữu cơ như carbon và năng lượng.
Sản phẩm biodegradable có thân thiện với môi trường?
Câu trả lời là có bởi những sản phẩm biodegradable phân hủy xong chỉ còn các thành phần sinh khối, nước và CO2. Đây đều là thành phần có thể được sử dụng nuôi dưỡng cây trồng, đất đai. Ngoài ra, những sản phẩm này còn có khả năng phân hủy nhanh chóng trong điều kiện lý tưởng kèm theo việc không để lại vi nhựa – tác nhân nguy hiểm cho cả con người lẫn hệ sinh thái. Vì thế, người ta dần sử dụng sản phẩm biodegradable nhiều hơn thay cho sản phẩm nhựa, vừa đảm bảo an toàn sức khỏe vừa giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực lên môi trường.
Những sản phẩm biodegradable phổ biến
Túi
Một trong những sản phẩm biodegradable thông dụng nhất phải kể đến túi phân hủy sinh học. Đó là những chiếc túi làm từ giấy, nhựa phân hủy sinh học (PHA, PLA) hoặc vật liệu tự nhiên nên có khả năng phân hủy hoàn toàn trong môi trường, hạn chế rác thải từ túi túi nhựa. Ngày nay, những chiếc túi này đang được sử dụng ngày một nhiều hơn tại các cửa hàng lẫn thương hiệu lớn, một bước tiến quan trọng trong nỗ lực bảo vệ môi trường.
Ống hút
Ngành thực phẩm và đồ uống luôn là một trong những ngành có lượng rác thải nhựa dùng một lần tương đối cao. Và việc sử dụng ống hút làm từ tre, cỏ bàng, gạo,..chính là một biện pháp hữu hiệu để giải quyết phần nào vấn đề này nhờ vào sự thân thiện môi trường của mình.
Đồ đựng thực phẩm
Bên cạnh ống hút nhựa, ta còn có đồ đựng thực phẩm phân hủy sinh học, điển hình như ly, chén, hộp,..bằng bã mía, bã cà phê, tinh bột ngô, PLA,… Những sản phẩm này vừa thân thiện môi trường không chỉ đảm bảo sức khỏe con người mà đồng thời vẫn giữ được các tính năng cần thiết như chịu nhiệt tốt, độ bền bỉ cao.
Kết luận
Những sản phẩm phân hủy sinh học (sản phẩm biodegradable) đều đang góp phần giúp chúng ta trong công cuộc bảo vệ hệ sinh thái, mang tới một tương lai bền vững hơn. Vậy nên, nếu bạn đang muốn sống xanh, góp phần sức lực vào việc bảo vệ môi trường thì hãy thử ngay sản phẩm biodegradable nha.