Quy trình làm xà phòng thiên nhiên hoàn toàn khác với xà phòng thương mại bởi quy trình tạo nên những chiếc bánh xà phòng thủ công này đã tồn tại hàng ngàn năm.
Xà phòng thiên nhiên được làm từ các loại dầu có nguồn gốc thực vật như dầu dừa hoặc dầu ô liu. Đây đều là những loại dầu giàu vitamin, chất chống oxy hóa, dưỡng chất và cũng là những thành phần tự nhiên mà tóc, cơ thể và làn da của bạn cần.
Hơn nữa, xà phòng thiên nhiên đôi lúc còn được kết hợp thêm nhiều thành phần thiết yếu khác có nguồn gốc từ thiên nhiên như đất sét, muối, chiết xuất thực vật và tinh dầu.
Xà phòng thủ công cũng chứa glycerin. Glycerin là một chất giữ ẩm giúp hút ẩm từ không khí vào da. Nó được tạo ra một cách tự nhiên trong quá trình làm xà phòng, làm theo phương pháp lạnh có độ pH khoảng 9–10 và không cần chất bảo quản.
Xà phòng thương mại được làm từ hạt xà phòng (soap noodles) và glycerin bị loại bỏ khỏi bánh xà phòng. Nhiều công ty sản xuất xà phòng công nghiệp có thói quen loại bỏ toàn bộ glycerin khỏi bánh xà phòng và hoặc bán nó cho các nhà sản xuất mỹ phẩm, hoặc đưa nó vào các loại kem dưỡng và kem làm ẩm.
Một số nhà sản xuất xà phòng khác loại bỏ glycerin vì lý do sản xuất. Để sản xuất xà phòng nghiền, glycerin tự nhiên — vốn có lợi cho da — bị loại bỏ khỏi sản phẩm xà phòng ban đầu nhằm tránh làm kẹt máy móc. Xà phòng sau đó được bào nhỏ, tách rời, nghiền lại với nhau và cho vào máy (thường có chất bôi trơn tổng hợp) đến ba lần để tạo thành bánh xà phòng từ các mảnh xà phòng vụn.
Các thành phần tổng hợp và hương liệu thường được thêm vào để giúp xà phòng không bị hỏng trong quá trình sản xuất và làm cho xà phòng có mùi thơm và bóng bẩy.